We zijn misschien op de afgrond van een cruciaal moment in het onderzoek van de ziekte van Alzheimer. In de gegevens van klinische proeven die deze week zijn vrijgegeven, hebben wetenschappers vroeg bewijs geleverd dat het mogelijk is om de symptomen uit te stellen bij mensen die genetisch gedwongen zijn om Alzheimer op jonge leeftijd te ontwikkelen.
Onderzoekers van de Washington University School of Medicine leidden de studie, die bedoeld waren om te testen of een experimenteel anti-amyloïde medicijn genaamd Gantenerumab mensen zou kunnen helpen met een geërfde vorm van Alzheimer. In een subset van patiënten die het langst werden behandeld, leek het medicijn hun risico op het ontwikkelen van symptomen te verminderen zoals verwacht, met 50%. De bevindingen vereisen een follow-up, maar externe experts zijn voorzichtig optimistisch over wat dit zou kunnen betekenen voor de toekomst van de behandeling van Alzheimer.
“De resultaten maken duidelijk dat er een goede hoop is dat de behandeling van [Alzheimer’s] Pathologie in de preklinische stadia van de pathologie kan effectief zijn in het vertragen of voorkomen van het begin van de ziekte, ”vertelde Thomas M. Wisniewski, de directeur van het Centre for Cognitive Neurology bij NYU Langone Health, die niet is aangesloten bij het onderzoek, aan Gizmodo.
Gantenerumab is een van de vele vergelijkbare medicijnen die wetenschappers hebben ontwikkeld voor Alzheimer. Het is een lab-gemaakt antilichaam dat zich richt op bèta-amyloïde, een van de twee eiwitten waarvan werd gedacht dat ze een cruciale rol spelen bij het veroorzaken van Alzheimer (de andere is tau). Bij mensen met Alzheimer bouwt een verkeerd gevouwen versie van amyloïde bèta op in de hersenen en vormt zich in winterharde klonten die bekend staan als plaques die uiteindelijk het orgel raadselden. Wetenschappers hebben theoretiseerd dat het mogelijk is om Alzheimer te stoppen of op zijn minst te vertragen met medicijnen zoals Gantenerumab die uit elkaar gaan en voorkomen dat deze plaques zich vormen.
Helaas is het geen soepele rit geweest voor deze hypothese. Veel anti-amyloïde geneesmiddelen hebben al vroeg veelbelovend aangetoond, alleen om te falen in grotere proeven die ze testten op mensen die al de symptomen van Alzheimer begonnen te ervaren. Die lijst bevat Gantenerumab; Eind 2022 sloot farmaceutisch bedrijf Roche zijn ontwikkeling van het medicijn af nadat een paar fase III -onderzoeken mislukten.
Maar meer recente anti-amyloïde geneesmiddelen hebben een bescheiden maar merkbaar effect aangetoond bij het vertragen van Alzheimer, genoeg om goedkeuring van de Food and Drug Administration te winnen. Sommige onderzoekers, waaronder bij WashU Medicine, hoopten dat de behandeling met anti-amyloïde effectiever zou kunnen zijn wanneer het lang vóór het uiterlijk van de symptomen van Alzheimer wordt toegediend.
Vanaf 2012 lanceerden de onderzoekers en anderen preventieproeven die anti-amyloïde middelen testten bij mensen met dominant geërfde Alzheimer, een genetische aandoening die alles behalve de ontwikkeling van dementie ergens tussen de 30s en 50s van een persoon garandeert. De meeste van deze proeven hebben geen succes opgeleverd, behalve mogelijk voor degene met Gantenerumab.
Toen de oorspronkelijke Gantenerumab -studie in 2020 werd afgesloten, ontdekten de onderzoekers dat het de amyloïde niveaus van mensen verlaagde. Maar het was te vroeg om te weten of het de symptomen van mensen zou kunnen vertragen, omdat de meeste patiënten aan het begin van de studie niet naar verwachting nog eens 10 tot 15 jaar ziek zouden worden. De onderzoekers besloten vervolgens om Gantenerumab openlijk aan de patiënten (inclusief degenen die een placebo of een ander medicijn gebruikten) te verstrekken als onderdeel van een uitbreidingsonderzoek.
Het zijn de laatste resultaten van deze studie, woensdag gepubliceerd in de Lancet Neurology, die mensen enthousiast heeft.
“Iedereen in deze studie was voorbestemd om de ziekte van Alzheimer te ontwikkelen en sommigen van hen dat nog niet”, zei senior auteur Randall J. Bateman, een professor in neurologie aan Washu Medicine, in een verklaring van de universiteit. “We weten nog niet hoe lang ze symptoomvrij blijven-misschien een paar jaar of misschien decennia.”
Dat gezegd hebbende, er zijn belangrijke voorbehouden aan de studie.
Ten eerste wijzen de bevindingen alleen maar naar een potentieel preventief voordeel, merkt Wisniewski op. Hoewel het medicijn het risico op cognitieve achteruitgang van de algehele grotere groep symptoomloze mensen kan hebben verminderd, was deze reductie niet statistisch significant (mogelijk vanwege de lage patiëntaantallen van de studie, 73 in totaal, zegt Wisniewski). In de subset van asymptomatische patiënten die het langst werden behandeld – ongeveer acht jaar gemiddeld – leek het medicijn hun verwachte kansen op cognitieve achteruitgang met 50%te verminderen. Maar deze subset omvatte slechts 22 patiënten, een nog kleinere steekproefomvang.
De studie eindigde ook eerder dan verwacht voor veel patiënten vanwege het verlaten van het medicijn door Roche, en sommige mensen stopten om andere redenen. Het medicijn leek over het algemeen veilig en aanvaardbaar te zijn, hoewel ongeveer een derde ontwikkelde amyloïde-gerelateerde beeldvormingsafwijkingen, of aria’s, die markers van zwelling of bloedingen van de hersenen zijn. Arias zijn een bekend bijwerking van deze medicijnen, hoewel de meeste afleveringen onopgemerkt zijn door patiënten. Twee patiënten ervoeren ernstige aria’s, die de onderzoekers ertoe brachten de behandeling te stoppen, waarna ze herstelden. Tijdens de studie werden geen levensbedreigende gebeurtenissen of doden gemeld.
Al met al is de studie geen definitief bewijs dat anti-amyloïde geneesmiddelen zo ver van tevoren voor Alzheimer kunnen werken. Maar omdat deze vorm in wezen onvermijdelijk is, zijn deze resultaten de eerste uit een klinische proef die suggereert dat het kan worden behandeld. In combinatie met de eerdere goedkeuringen van Lecanemab en Donanemab voor de klassieke versie van de neurodegeneratieve aandoening, lijkt hier iets echts te zijn.
“We weten al uit de gegevens van Lecanemab en Donanemab dat anti-amyloïde antilichamen (AAA’s) de voortgang van gemeenschappelijke, sporadische Alzheimer kunnen vertragen,” vertelde Sam Grady, associate director van het Alzheimer’s Disease Research Center op Mount Sinai, aan Gizmodo. “Dit artikel richt zich op het gebruik van een andere AAA (Gantenerumab) om een soortgelijk fenomeen aan te tonen, is waar in genetische vroege aanvang Alzheimer,” voegde Grady toe, die niet is aangesloten bij het nieuwe onderzoek.
Grady, Wisniewski en de onderzoeksonderzoekers zijn het er zelf over eens dat dit nog maar het begin is. Er zijn inderdaad inderdaad preventieproeven aan de gang op dit moment voor zowel vroege en klassieke Alzheimer, waaronder verschillende worden gerund door WashU via zijn dominant erfelijke Alzheimer Network-Trials Unit. Deze onderzoeken testen goedgekeurd en nieuwere experimentele anti-amyloïde geneesmiddelen die nog meer een beschermend voordeel kunnen vertonen dan Gantenerumab. De onderzoekers konden ook veel van hun patiënten in de oorspronkelijke extensiestudie veranderen naar Lecanemab, hoewel de gegevens uit deze fase nog moeten worden geanalyseerd.
Het zijn vroege dagen, maar er is misschien echte hoop voor deze ongeneeslijke ziekte aan de horizon.
